Wat doe je als in een app-groep met klasgenoten een naaktfoto van een meisje uit de klas wordt gedeeld? Jongeren op middelbare scholen in en om Amsterdam krijgen dit soort vragen voorgelegd in de preventielessen van Qpido, centrum voor seksuele weerbaarheid van jeugdzorgaanbieder Spirit.
Om hun boodschap meer kracht bij te zetten werd besloten een nieuwe film te maken. Het huidige beeldmateriaal dat in de lessen wordt gebruikt werd al snel gedateerd, aldus projectleider Petra Hoeve. „De nieuwe film, gemaakt in samenspraak met de gemeente Amsterdam, heet Nu overal te zien en richt zich op een jongere groep. Deze film laat bijvoorbeeld meer zien over grooming [digitaal kinderlokken] via games.”
Voor kinderen is deze wereld niet zo nieuw als voor andere generaties, vertelt Thomasz Lin, producent van de film. „Wij moeten hen informeren, maar voor hen is het normaler. Dat maakt het lastig.” Daarom besloot Qpido van de kennis van de jongeren gebruik te maken. Tijdens het maken van de film ontstond het idee voor een online jongerenredactie, met tieners die betrokken worden bij het maken van content voor de website van Qpido en meepraten over de onderwerpen. Na een oproep op sociale media kwamen ruim 25 aanmeldingen binnen. Inmiddels is begonnen met zes jongeren; volgend jaar zal verder worden uitgebreid.
Jada en Amin (beiden 13) zitten in de jongerenredactie en zien op school van alles gebeuren. Er worden bijvoorbeeld foto’s van meisjes rondgestuurd, aldus Jada. „We hebben sinds kort laptops in de klas. Soms zegt iemand: ga eens naar die link, en dan zit je opeens op een pornosite.” Ook bij Amin op school wordt inmiddels met iPads gewerkt, maar veel informatie over hoe leerlingen kunnen wegblijven bij ongewenste informatie wordt er niet gegeven. „Ik denk niet dat de leraren weten wat er wordt rondgestuurd”, aldus Jada.
Meer invloed
Beiden denken dat het beter is dat leeftijdsgenoten vertellen over dit soort onderwerpen. „Als een vriendin zegt dat je iets echt niet moet doen, dan luister je daar meer naar dan als een volwassene dat zegt”, aldus Jada. Dat vindt ook Amin. „Als jongeren de film zien en op de site van Qpido meer erover lezen, dan heeft dat hopelijk meer effect en impact.”
De film wordt vanaf half december getoond tijdens de lessen die Qpido geeft op zo’n tachtig middelbare scholen, aan ruim driehonderd groepen van niet alleen leerlingen, maar ook ouders en docenten in de regio Amsterdam. Vele onderwerpen komen aan bod, van de ‘ouderwetse’ gespreksonderwerpen rondom seks, tot sexting (het verspreiden van seksueel getinte foto’s) en grooming.
Kritisch beoordelen
De lessen draaien vooral om seksuele weerbaarheid, legt Hoeve uit. „Op internet zien jongeren van alles, ze zijn nieuwsgierig en zoeken dingen op. We willen ze leren om de informatie die ze zien kritisch te beoordelen.” Qpido begeleidt daarnaast jongeren die ervaring hebben met dit soort gebeurtenissen. Dit jaar kregen 44 nieuwe kinderen in de regio online te maken met sexting en grooming. In totaal zijn er 293 jongeren die begeleid worden. Er zijn plannen de film ook op basisscholen te laten zien.
In de film worden onderwerpen aangekaart die de jongeren kennen, maar waar ouders en leraren soms weinig van weten. Een meisje dat een foto van zichzelf naar een jongen stuurt, die vervolgens wordt doorgestuurd naar klasgenoten. Of een jongen die via de chatfunctie van een game afspreekt met iemand die zich voordoet als een leeftijdsgenoot, maar eigenlijk veel ouder is. „We laten ook zien hoe ouders worstelen met dit onderwerp, bijvoorbeeld door de vader van het jongetje in het verhaal te betrekken”, vertelt Hoeve. „We willen laten zien dat ouders niet alles hoeven te begrijpen, maar interesse moeten tonen. Weet wat je kind doet online.”
De film Nu overal te zien wordt vanaf 17 december getoond op scholen in en om Amsterdam. www.qpido.nl